ALFABETİK EKOLLER DİZİNİ

 

AGNOSTİSİZM

Din felsefesi ekolü

Bilinemezcilik

Tanrının var olup olmadığı tam olarak bilinemez.

AKSİYOLOJİ

Değer Felsefesi

İnsan Felsefesi

Güzel-Çirkin

İyi-Kötü

Varlık-Yokluk

Doğru-Yanlış

ANALİTİK FELSEFE

Bilgi Felsefesi ekolü

Mantıkçı Pozitivizm

Neo-Pozitivizm

Yeni Olguculuk

Çözümleyici Felsefe

Whitehead

Moritz Schlick

Carnap

Felsefe metafizikten ayrılmalıdır.

Metafizik önermeler anlamsızdır.

Dilin sınırları dünyanın sınırlarıdır.

ATEİZM

Tanrıtanımazlık

Din Felsefesi

Teizm zıttı.

 

CEBRİYE

İnsanın hür iradesinin olmadığını savunan kelam ekolüdür. Katı kadercilik anlayışıdır.

DEHRİYYE

İslam Felsefesindeki Materyalist akımdır.

Tanrının varlığını kabul etmez.

Maddenin ezelî ve ebedî olduğu görüşündedir.

İbnü’r Râvendi öncüsüdür.

DEİZM

Din Felsefesi ekolü

Tanrı’nın varlığını kabul edip dinleri, kitapları ve peygamberleri kabul etmeyen görüştür.

Tanrının evrene müdahale ettiğini reddeder.

DETERMİNİZM

Ahlak Felsefesi ekolü

Belirlenimcilik

İnsanın hür iradesinin olmadığını savunur.

DÜALİZM

Varlık Felsefesi ekolü

“Varlığı arkhesi nedir?” sorusuna yanıt arar.

İkicilik anlamına gelir.

Varlık=Madde+Düşünce

Descartes+Aristoteles

Materyaliz+İdealizm

 

 

EGOİZM

Ahlak felsefesi ekolüdür.

Bencillik demektir.

Temsilcisi Thomas Hobbes’tur.

Evrensel bir ahlak yasasının olamayacağını savunur.

Çünkü insan için öncelikli olan kendi çıkarlarıdır.

EGZİGTANSİYALİZM

Varlık ve Ahlak Felsefesi ekolüdür.

J.P. Sartre, Martin Heidegger ve Kierkegaard temsilcileridir.

Varoluş problemine cevap bulmaya çalışırlar.

İnsanın özünün varoluşundan sonra oluştuğunu savunurlar.

EMPRİZM

Bilgi Felsefesi ekolüdür.

Deneycilik olarak da bilinir.

Johne Locke ve David Hume temsilcileridir.

Cevap aradığı soru “Bilginin kaynağı nedir? Sorusudur.

İnsan zihninin doğuştan boş bir levha olduğunu (TABULA RASA) ve ancak deneylerle dolduğunu iddia eder.

Rasyonalizm karşıtıdır.

ENTÜİSYONİZM

Bilgi Felsefesi ekolüdür.

Sezgicilik olarak da bilinir.

Temsilcisi Henri Bergson’dur.

En doğru bilginin sezgiler aracılığıyla geldiğini savunur.

 

 

EPİSTEMOLOJİ

Bilgi Felsefesi – Bilgi Kuramı

Bilgi Nedir?

Doğru Bilginin Ölçütü Nedir?

Doğru Bilginin Kaynağı Nedir?

Doğru Bilgiye Ulaşmak Mümkün Müdür?

ESTETİK

Sanat Felsefesi

Ortak Estetik Yargılar Var Mıdır?

Güzellik Nedir?

Estetik Haz, Tavır, Nesne, Alımlayıcı Nedir?

FATALİZM

Ahlak Felsefesi ekolüdür.

Kadercilik olarak da bilinir.

“İnsan eylemlerinde özgür müdür?” sorusunu yanıtlamaya çalışır.

“İnsanda hür irade yoktur.” İddiasını taşır.

FENOMENOLOJİ

Varlık ve bilgi felsefesi ekolüdür.

Görüngübilim olarak da bilinir.

Temsilcisi Edmund Husserl’dir.

Doğru bilginin ÖZ ile ortaya çıktığını savunur.

FONKSİYONALİZM

Modern Psikoloji ekolüdür.

İşlevselcilik olarak da bilinir.

Temsilcileri William James ve Johne Dewey’dir.

Psikolojinin asıl görevinin, zihnin işlevlerini incelemek olduğunu savunur.

 

HERMENEUTİK

Modern Felsefe ekollerindendir.

Yapı Sökümü ya da Yapı Çözümü olarak da bilinir

Temsilcileri Dilthey ve Gadamer’dir.

YORUM’un, ANLAM’dan ufacık bir parça olduğu görüşündedirler.

HÜMANİZM

15. yy.’da Avrupa’da dinciliğe karşı oluşan insancılık hareketidir.

İDEALİZM

Ontoloji ekolüdür.

Düşüncecilik olarak da bilinir.

Platon ve Hegel en bilindik temsilcileridir.

Varlığın düşüncesinin fenomenden önce olduğunu savunur.

Materyalizm karşıtıdır.

KAPİTALİZM

Adam Smith tarafından hayata geçirilen bir ekonomik sistemdir.

Devletin özel teşebbüslerin önünü açmasını salık veren bir sistemdir.

Komünizm’in karşıtıdır.

KONSEPTUALİZM (KAVRAMCILIK):

Tümeller sorununa yanıt arayan bir Orta Çağ ekolüdür.

Tümellerin Tanrısal açıklamalardan ayrıldığı iddiasını taşır.

Tümellerin tek tek varlıklarda ortaya çıktığı iddiasını taşır.

Temsilcisi Aquinalı Thomas’tır.

 

 

 

KAVRAM REALİZMİ

Tümellerin Tanrıda olduğu iddiasını taşır.

En önemli temsilcileri Augustinus ve Anselmus’tur.

KOMÜNİZM

Karl Marks’ın öncüsü olduğu ekonomi modelidir.

Kapitalizm ve Yabancılaşma karşıtı bir sistemdir.

Toplumların komünal bir yapıda olması gerektiğini savunan EŞİTLİK, HÜRRİYET ve KARDEŞLİK sloganıyla meşhur anlayıştır.

Başucu kitabı DAS KAPİTAL’dir.

LİBERALİZM

Mutlak Monarşi’ye karşı insanın özgürlüğünü ve özel mülkiyet hakkını savunan düşünce sistemi.

Temsilcisi Johne Locke’tur.

METODİK ŞÜPHECİLİK

Bilgi Felsefesi ve Varlık Felsefesi ekolü.

Temsilcisi Descartes

Septisizm’e tepkidir.

Şüphenin doğru bilgiye ulaşmada yalnızca bir ARAÇ olabileceğini savunur.

MONOTEİZM

Tektanrıcılık olarak da bilinir.

Teizm’in alt kollarından biridir.

Tanrının varlığını ve birliğini savunan dinlerin ortak adıdır.

Politeizm’in zıttıdır.

 

 

 

NOMİNALİZM (ADCILIK)

Tümellerin insan zihni dışında bir varlıklarının olmadığını savunur.

Ona göre isimler, sadece birer sembolden ibarettir.

En önemli temsilcisi Ockhamlı William’dır.

ONTOLOJİ

Varlık felsefesi olarak da bilinir.

Doğa Felsefesi olarak da bilinir.

Varlık Nedir?

Varlığın arkhesi nedir?

Evrende bir amaçlılık var mıdır?

Evrende bir sınırdan bahsedilebilir mi?

gibi problemlerle ilgilenir.

OTODETERMİNİZM

Ahlak Felsefesi ekollerindendir.

Özgürlük problemini ele alır.

Ahlaki Özerklik olarak da bilinir.

İnsanın davranışlarını etkileyen sebepler olsa da bu, özgürlüğün olmadığı anlamına gelmez.

İnsan, kendi sınırlarının ve aklının farkına vardığı sürece özgürdür.

ÖDEV AHLAKI

Ahlak Felsefesi ekolüdür.

Temsilcisi Immanuel Kant’tır.

Evrensel bir ahlak yasasının varlığını kabul eder.

İnsan için davranışlarda önemli olan niyettir.

Üç tür maksim vardır:

1)    “Öyle eylemde bulun ki eyleminin gerisindeki maksim, herkes için geçerli evrensel bir yasa olsun!”

2)    “Kendinde ve başkalarında insanlığı bir araç olarak görecek şekilde değil de onu bir amaç edinecek şekilde davran”

3)   “Her zaman akıllı iradeni, evrensel bir yasa koyucu olarak görevde bulunacağı şekilde davran.”

PANTEİZM

Evrenin yaratıcısı olan Tanrı’nın evrenle bir ve aynı olduğunu belirtir.

Evrende görülen her şeyin toplamı Tanrı’dır.

PANENTEİZM

Panenteizm görüşüne göre ise evrendeki her şeyin nedeni Tanrı’dır

Bunlar Tanrı’da içkindir.

Ama Tanrı ile aynı değildir.

Tanrı evrene aşkındır

POLİTEİZM

Birden çok Tanrı olduğunu ileri süren görüştür.

POZİTİVİZM

Bilgi Felsefesi ekolüdür.

Olguculuk olarak da bilinir.

Temsilcisi Auguste Comte’tur.

Doğru bilginin ölçütünün ancak OLGUSAL olanlarda aranması gerektiğini savunmuştur.

PRAGMATİZM

Bilgi felsefesi ve ahlak felsefesi ekolüdür.

Temsilcileri William James ve John Dewey’dir.

Epistemoloji’de sorduğu soru: Doğru bilginin ölçütü nedir? FAYDADIR

Ahlak Felsefesinde sorduğu soru: İnsan eylemlerinin yöneldiği amaç nedir? PRATİK YARARDIR.

Evrensel ahlak yasasını reddeder.

PSİKANALİZM

Psikodinamik Kuram olarak da bilinir.

Modern Psikoloji’nin en önemli ekollerindendir.

Temsilcisi Sigmund Freud’dur.

İnsan davranışlarının BİLİNÇ ALTI süreçler tarafından yönlendirildiği iddiasını taşır.

 

RASYONALİZM

Epistemoloji ekolüdür.

Akılcılık olarak da bilinir.

Temsilcileri Sokrates, Platon, Aristoteles, Fârâbî, Descartes ve Hegel’ dir.

Doğru bilginin doğuştan geldiğini savunur.

Doğru bilginin kaynağının AKIL olduğu görüşünü taşırlar.

Emprizm’in zıttıdır.

REALİZM

Varlık Felsefesi ekolüdür

Varlığın bilinebileceğini ve onun hakkında bilgi ortaya koyulabileceğini kabul eder.

Nihilizm’ in zıttıdır.

SEPTİSİZM

Epistemoloji ve ontoloji ekolüdür.

Kuşkuculuk veya Şüphecilik olarak da bilinir.

Temsilcileri Gorgias, Protogoras, Pyrhon, Timon ve Karneades’tir.

Doğru bilgiye asla ulaşılamayacağını savunur.

SOSYALİZM

Komünizm’in devletleşmiş ve sistemleşmiş halidir.

Devletin mümkün olduğu kadar az vergi alması gerektiğini savunur.

Özel teşebbüslerin önünü kapatan bir ekonomik sistemi öngörür.

Kapitalizm’ in karşıtıdır.

STRÜKTÜRALİZM

Modern Psikoloji ekolüdür

Yapısalcılık olarak da bilinir.

Psikolojinin temel görevinin zihnin yapısını incelemek olduğunu savunur.

Temsilcisi Wilhelm Wundt’ tur.

Fonksiyonalizm’ in zıttıdır.

TAOİZM

Taoculuk olarak da bilinir.

Öncüsü Lao Tse’dir.

Tao, evrenin ilkesidir.

Her şey onun sayesinde oluşmuştur.

TEİZM

Tanrının var olduğunu kabul eden görüşlerin genel adıdır.

Bu anlayışa göre Tanrı, evrene müdahale eder ve din göndererek insanları bu dini emirlerden sorumlu tutmuştur.

TEOLOJİ

Tanrı bilimi veya ilahiyat olarak da bilinir.

Bilginlerine teolog denilir.

Her dinin kendine göre bir teolojisi vardır.

Ele aldığı dinin içeriğini mümkün olduğu kadar objektif kalarak açıklar.

Teolojide inanç akıldan daha baskındır.

 

YENİ ONTOLOJİ

Modern Felsefe ekollerinden biridir.

Temsilcisi Nicolai Hartmann’ dır.

Varlıkların kendi aralarında birtakım kategorilere ayrıldığını savunur.

İnsani etkinliklerin hangi varlık alanına tekabül ettiğinin bilinmesi için yeni ontolojiye ihtiyaç olduğu savunulur.

Bu anlamda;

Tinsel tabakayla felsefe

Ruhsal tabakayla psikoloji

Organik tabakayla biyoloji

İnorganik tabakayla fizik ilgilenir.